Is kokosolie gezond of ongezond?

Een populaire superfood

Kokosolie, ook wel kokosvet genoemd, is de laatste jaren razend populair geworden onder de mensen die bewust bezig zijn met een gezonde leefstijl. Kokosolie schijnt het gezondste vet te zijn om mee te bakken en braden. Daarnaast wordt het gebruikt in veel beautyproducten. Kokosvet is zelfs zo populair geworden dat het een echte ‘superfood’ genoemd wordt. Toch wordt er de laatste tijd door vele experts gezegd dat kokosolie helemaal niet zo gezond is als we denken. Veel foodies zijn zich hier niet van bewust en gaan er mee aan de slag in de keuken met de gedachte dat ze super gezond bezig zijn. Ik ga opzoek naar het antwoord op de vraag of kokosolie gezond of ongezond is en zal dit in dit artikel met jullie delen!

Verzadigde vetten

De naam zegt het eigenlijk al, maar kokosolie is vet dat wordt gewonnen uit kokosnoten. Kokosolie valt onder de plantaardige vetten, omdat het gewonnen wordt uit de natuur. Toch verschilt dit vet qua chemische structuur heel veel van andere plantaardige vetten. Kokosolie bevat veel verzadigd vet. Verzadigd vet valt onder het ‘slechte vet’ en hier kan je maar beter zo min mogelijk van binnenkrijgen. Het is namelijk bewezen dat verzadigde vetten zorgen voor het verhogen van het LDL-cholesterol en het risico op hart- en vaatziektes. Verzadigd vet is het vet dat onder andere voorkomt in ongezonde producten zoals chips, cake en koek.

Gezondheidsvoordelen van kokosolie

Er wordt in een aantal onderzoeken gezegd dat kokosvet bacteriën doodt, de weerstand ondersteunt en dat je er door afvalt. Tot nu toe is er nog niet genoeg wetenschappelijk bewijs voor deze positieve effecten van het gebruik van kokosolie. Daarnaast bestaat kokosolie vooral uit Laurinezuur. Laurinezuur is een middellange keten verzadigd vet en volgens de voorstanders van kokosolie verandert dit de zaak. Er wordt gezegd dat Laurinezuur heel goed is voor de gezondheid, omdat de vertering anders verloopt dan bij normale verzadigde vetten. Ook voor dit positieve effect van het gebruik van kokosolie is nog te weinig wetenschappelijk bewijs om dit aan te nemen. Kokosolie kan dus gezond zijn, maar ook ongezond.

Van kokosnoot tot kokosolie

Maar hoe doen ze dit nu eigenlijk? In Aziatische landen doen ze dit op de volgende manier. De kokosnoot wordt doormidden gehakt en zo ontstaan er twee halve kappen. Het kokossap loopt hierbij uit de kokosnoot en gaat dus verloren. Vervolgens worden de halve kappen gedroogd, dit wordt op twee verschillende manieren gedaan:

Om de kokosnoot te drogen, worden de halve kappen in de zon gelegd, dit duurt zo’n 3 tot 4 dagen. Dit gebeurt veel in Aziatische landen, omdat het een goedkope manier van produceren is. In de nacht is het vaak vochtig, hierdoor kunnen schimmels en bacteriën groeien. Ook kan er ongedierte bij de kokosnoten komen. Het komt er op neer dat de zongedroogde kokosnoten erg vies zijn en daarom worden ze expres extra bewerkt. Na deze bewerking is het product geurloos, kleurloos en zijn zowat alle goede voedingstoffen verloren gegaan. Hierna heb je dus alleen nog maar vet over.

De tweede manier om de halve kappen van de kokosnoten te drogen gaat als volgt: ze worden in een hele grote oven gestopt. Als de kokosnoten binnen 4 tot 5 uur gedroogd worden, dan blijft het vruchtvlees vaak goed behouden. Helaas, worden ze vaak wel 2 dagen gedroogd, veel te lang dus. Op deze manier gaan er veel goede voedingstoffen verloren.

Deze goedkope manieren van produceren van kokosolie zorgen er dus voor dat er niet veel goeds overblijft van de kokosnoot. De kokosolie die op deze manier gemaakt wordt, wordt ook in Nederland verkocht. Dit is (meestal) de goedkope variant in de supermarkt.

Onbewerkte Virgin kokosolie

Toch is er ook een manier om betere kokosolie te produceren, dit soort kokosolie noemen we onbewerkte Virgin kokosolie. De kokosnoten moeten een heel lang proces ondergaan, waardoor de kokosolie op een hele duurzame manier wordt ontwikkeld. Hier gaat dan ook heel veel tijd inzitten. Hierdoor ligt de prijs heel hoog, maar dan weet je wel dat je een goede kokosolie te pakken hebt. Als je een goede kokosolie wilt kopen, moet je letten op de volgende dingen op de verpakking:

• Het is onbewerkt of ongeraffineerd
• Het product is niet ontgeurd
• Het is koudgeperst
• Het product heeft een ISO nummer
• Het land van herkomst staat vermeld
• De fabrikant staat vermeld

Spreuken als ‘100% raw’ en ‘biologisch’ hoef je niet geloven. Aan het vermelden van deze woorden zit geen wet verbonden. Alle leveranciers mogen dit dus op hun producten zetten, zonder dat dit perse waar is.

Welke olie kan ik het beste gebruiken?

De meeste plantaardige oliën zijn rijk aan onverzadigd vet, en verlagen het risico op hart- en vaatziekten. Uitzonderingen zijn kokosolie en palmvet, deze bevatten juist veel verzadigde vetten. Voorbeelden van gezonde plantaardige oliën zijn zonnebloemolie en olijfolie. Dit zijn de adviezen van de Nederlandse Gezondheidsraad.

Is kokosolie gezond of ongezond?

De meningen over kokosvet zijn duidelijk verdeeld en eigenlijk komt het er op neer dat er nog steeds veel onderzoek naar gedaan moet worden. Ik kan dus niet zeggen of kokosolie gezond of ongezond is. Er zijn nog te weinig onderzoeken te vinden met sterke bewijzen, waardoor ik geen goed onderbouwde mening kan vormen over de gezondheidseffecten van kokosolie. Tijdens het schrijven van dit artikel heb ik mijn bevindingen gebaseerd op wetenschappelijke onderzoeken, het praktijkonderzoek van O. Helm en de voedingsadviezen van de Nederlandse Gezondheidsraad.

Literatuurlijst  

Bernstein, M., Insel, P., McMahon, K., Ross, D. (2017). Nutrition. Burlington: Jones and Bartlett.

Cox, C., Mann, J., Sutherland, W., Chisholm, A., & Skeaff, M. (1995). Effects of coconut oil, butter, and safflower oil on lipids and lipoproteins in persons with moderately elevated cholesterol levels. Journal of lipid research, 36(8), 1787-1795.

Clegg, M. E. (2017). They say coconut oil can aid weight loss, but can it really?. European journal of clinical nutrition, 71(10), 1139-1143.

Dayrit, F. M. (2015). The properties of lauric acid and their significance in coconut oil. Journal of the American Oil Chemists’ Society, 92(1), 1-15.

Eyres, L., Eyres, M. F., Chisholm, A., & Brown, R. C. (2016). Coconut oil consumption and cardiovascular risk factors in humans. Nutrition reviews, 74(4), 267-280.

Gezondheidsraad (2015). Richtlijnen goede voeding 2015.

Gezondheidsraad (2015). Vetten en oliën- Achtergronddocument bij Richtlijnen goede voeding 2015.

Hooper, L., Martin, N., Abdelhamid, A., & Smith, G. D. (2015). Reduction in saturated fat intake for cardiovascular disease. Cochrane Database of Systematic Reviews, (6).

Jayasekara, C., & Gunathilake, K. D. P. P. (2007). Processing technologies for virgin coconut oil and coconut based Confectionaries and beverages. Proceedings of International Cococnut Summit, 7-11.

Mansor, T. S. T., Man, Y. C., Shuhaimi, M., Afiq, M. A., & Nurul, F. K. (2012). Physicochemical properties of virgin coconut oil extracted from different processing methods. International Food Research Journal, 19(3), 837.

Marina, A. M., Man, Y. C., & Amin, I. (2009). Virgin coconut oil: emerging functional food oil. Trends in Food Science & Technology, 20(10), 481-487.

O. Helm (z.d.). Waarom Vrijwel Alle Kokosolie Bewerkte Troep Is. Geraadpleegd op 14 mei 2020, van https://happyhealthy.nl/kokosolie-troep/

Siri-Tarino, P. W., Sun, Q., Hu, F. B., & Krauss, R. M. (2010). Saturated fat, carbohydrate, and cardiovascular disease. The American journal of clinical nutrition, 91(3), 502-509.