Vanille, vanillesuiker en zelf vanille extract maken

Kopen jullie weleens van die piepkleine pakjes vanillesuiker? Zelf vind ik dat ze absoluut geen zoden aan de dijk zetten. Hoeveel van die pakjes moet je niet gebruiken om een beetje smaak aan je baksel te geven? Nee, vanillesuiker maak je veel beter zelf. Bij mij was het een spontane actie, geboren uit noodzaak. Jaren geleden, toen ik pas in Nederland woonde, maakte ik talloze pakken suiker open en gooide ze stuk voor stuk in de vuilnisbak. Op een dag vroeg mijn man waarom er altijd zoveel suiker bij ons in de vuilnisbak zat. ‘Heel simpel,’ zei ik, ‘De suiker is bedorven. Het stinkt.’ ‘Nee,’ antwoordde hij, ‘Zo ruikt bietensuiker.’ Ik was compleet verbouwereerd. Het kon toch niet waar zijn?! Mijn hele jeugd heb ik doorgebracht op rietsuiker plantages, en dus letterlijk op ruik afstand van heerlijk geurende kristallen. Suiker hoorde lekker te ruiken. Het was even slikken. Natuurlijk kon ik ruwe rietsuiker kopen, maar de kristallen van deze zogeheten ‘Demerara’ suiker (vernoemd naar een provincie in mijn geboorteland) zijn heel hard en lenen zich niet voor alle bereidingen. Als je cake maakt, bijvoorbeeld, en de boter en suiker schuimig moet roeren, lost het niet makkelijk op. Toen besloot ik dat ik smaak moest proberen te geven aan de bietensuiker, of in ieder geval de voor mij onaangename geur te maskeren. Totaal niet moeilijk: ik sneed een paar vanillepeulen in stukjes en deed ze in de suikerpot en voorraadbus bij de suiker. En toen kwam het. ‘s Ochtends vroeg een gil van diepe afschuw van mijn man: ‘Er zitten naaktslakken in de suikerpot!’ Ga je zelf vanillesuiker maken, vertel dan vooral aan je huisgenoten wat je doet, anders is de kans groot dat je een soortgelijke ervaring krijgt. Of ze kiepen vliegensvlug je zorgvuldig gekoesterde vanille suiker in de vuilnisbak vanwege vermeende ongedierte. Je kunt verse vanillepeulen gebruiken, want de meeste smaak zit in het merg. Maar dat hoeft niet. Je kunt ook peulen nemen waarvan je het merg al hebt verwijderd, bijvoorbeeld voor pudding of vla. Als ze meegekookt zijn, spoel ze goed af en laat ze drogen, anders zal de suiker snel gaan klonteren. Doe ze vervolgens bij de suiker en hussel om zodat de vanille goed is verspreid. Elke keer als je het merg voor iets anders hebt gebruikt, doe je het overgebleven stokje bij de suiker en zo houd je je voorraad altijd op peil.

Vanille extract kopen

De laatste jaren, met de groeiende enthousiasme voor thuisbakken in Nederland, wordt het steeds makkelijker om vanille-extract te kopen. Het is geen goedkoop product, maar de prijs hangt vaak samen met de kwaliteit. In de doorsnee supermarkt verkopen ze soms verdachte producten. Let goed op dat het om natuurlijk extract gaat, en niet om een imitatie, want daar heb je niet veel aan. Imitatie extract is goedkoop, maar de smaak komt niet in de buurt van puur extract en is soms zelfs gewoon vies te noemen. Tegenwoordig maak ik vaak eigen vanille extract. Het is namelijk een fluitje van een cent. Je kunt vanillepeulen naar keuze gebruiken, maar hoe vochtiger en geuriger, hoe beter, natuurlijk. Afhankelijk van de plant en het land van herkomst, hebben de peulen allemaal hun eigen smaak- en geurprofielen. Sommige variëteiten vanillepeulen zijn vanzelf dikker dan andere, maar het is vaak zo dat heel dunne peultjes een teken zijn van uitdroging en dus ouderdom, met verlies van smaak. Madagaskar vanille is heel populair, maar Mexico, Tahiti, India en Tonga produceren ook uitstekende peulen. Andere landen hebben soms ook prima vanillepeulen, maar omdat de hoeveelheid vaak bescheiden is, blijft het beperkt tot binnenlandse consumptie. Zo heb ik laatst fantastische peulen en extract meegenomen uit de Filippijnen.

Zelf vanille extract maken

Wil je zelf vanille-extract maken? Je hebt een goed afsluitend flesje nodig, liefst met een kurk. Ik gebruik oude balsamico azijn flesjes die ik heel goed was om alle geurtjes te verwijderen. Neem een paar vanillepeulen, naar keuze. Snijd ze in de lengte door, zodat het merg straks in contact kan komen met de alcohol, en stop ze in het flesje. Giet er vodka of witte rum bij, of zelfs kleurloze inmaakbrandewijn. De keuze en hoeveelheid van je ingrediënten zullen de smaak bepalen, maar voel je vrij om naar eigen inzicht te handelen. Ik gebruik ongeveer 3 goede vanillepeulen op 250 ml drank. Sluit het flesje goed af en zet het op een koele, donkere plek. Schud het flesje eens per week goed om in de eerste maand; daarna mag het minder vaak. Na verloop van tijd zul je zien dat het vloeistof steeds donkerder wordt. Laat het minstens 6 maanden staan voordat je het gebruikt. Hoe langer hoe beter, en door de alcohol blijft het heel lang goed.