Coronavirus en voeding

Voeding & leefstijl voor een goede gezondheid

Voeding en leefstijl zijn twee belangrijke pijlers voor het behouden van een goede gezondheid. Deze worden dan ook vaak ingezet als eerste stap bij de behandeling van bepaalde aandoeningen. Zo wordt er bij aandoeningen zoals diabetes type 2, een verhoogde cholesterol of bloeddruk eerst gewerkt aan het verbeteren van eet- en leefgedrag van de persoon voordat er een medicamenteuze behandeling gestart wordt. Een gezond eetpatroon en een gezonde leefstijl is de eerste stap. Dit geldt ook voor het coronavirus en dit heeft allemaal te maken met onze weerstand en ons afweersysteem. We weten allemaal, dat er over het coronavirus nog weinig bekend is en dat de onderzoeken op lange termijn nog ontbreken. Wel, wordt er heel veel onderzoek gedaan en is er steeds meer kennis over het virus. Zo komen er bijvoorbeeld steeds meer onderzoeken aan het daglicht over voeding en het coronavirus. In dit artikel zoek ik voor jullie uit wat er al wetenschappelijk bekend is over het effect van voeding op het coronavirus.

Er is geen eenduidig dieet voor COVID-19

Vooralsnog is er geen eenduidige wetenschappelijk bewezen dieetbehandeling voor het voorkomen of voor de behandeling van het coronavirus. Wel zijn er al een aantal dingen bekend. Allereerst is bekend dat het uiterst belangrijk is om een goede weerstand te onderhouden, zodat de weerstand, ofwel het immuunsysteem, jouw lichaam kan beschermen tegen vreemde indringers, zoals het coronavirus.

Het immuunsysteem bevindt zich door het hele lijf, namelijk in je bloed, lymfestelsel, darmen, luchtwegen en huid. Al deze verschillende onderdelen communiceren met elkaar om jou zo goed mogelijk in bescherming te nemen. Soms wordt het lichaam aangevallen door bijvoorbeeld een virus, bacterie, schimmel of parasiet. Het immuunsysteem stopt de aanval en ruimt het op, maar tegelijkertijd onthoudt het lichaam dit. Het lichaam onthoudt dit om een tweede aanval sneller en effectiever te verslaan. Dit is ook de reden dat sommige mensen die het coronavirus hebben gehad daarna (tijdelijk) immuun zijn voor hetzelfde virus.  

Een goede gezondheid en dus een goede weerstand heeft impact op de ernst van hoe ziek je wordt van het coronavirus en hoe erg en hoe lang de nasleep van het coronavirus. Zo is er bekend dat gezonde mensen vaak korter of minder ziek worden en een minder lange nasleep hebben. Natuurlijk zijn er ook uitzonderingen en zijn er ook gezonde mensen erg ziek geweest.

Thin on the outside, fat on the inside.

Het onderzoek van Butler & Barrientos (2020) vertelt zoals vele andere onderzoeken dat ouderen en mensen met onderliggende medische aandoeningen het grootste risico lopen op ernstige klachten na besmetting met het coronavirus. Een langdurig dieet met consumptie van producten hoog in verzadigde (slechte) vetten en/of suikers, draagt bij aan de ontwikkeling van obesitas en diabetes type 2. Mensen met deze aandoeningen lopen dus extra gevaar. Je hoeft niet per se dik te zijn om ongezond te zijn. Vet kan zich, zonder dat dit vanaf buiten zichtbaar is, verzamelen rondom de organen, wat het risico op de ontwikkeling op aandoeningen zoals diabetes type 2 vergroot. Dit noemen we ook wel: ”Thin on the outside, fat on the inside.”

Daarnaast schaadt een ongezond dieet het immuunsysteem en dit kan leiden tot chronische ontstekingen en een verminderde afweer. Terwijl dit afweersysteem juist nú zo belangrijk is voor de bestrijding van het coronavirus. Ook kan langdurig ongezond eten, leiden tot negatieve langetermijngevolgen na besmetting met het coronavirus. Volgens Butler & Barrientos (2020) is het juist nu belangrijker dan ooit om gezond voedsel een topprioriteit te stellen en dat mensen rekening moeten houden met gezonde eetgewoonten om de gevoeligheid voor en complicaties op de lange termijn van COVID-19 te verminderen.

Het belang van omega-3-vetzuren

Uit het wetenschappelijke onderzoek van Weil et al. (2020) naar het nut van omega-3-vetzuren en het coronavirus, blijkt dat omega 3 vetzuren kunnen helpen om de ernst van de ontstekingsbalans te verbeteren, waardoor de ernst van de klachten na besmetting met het coronavirus beperkt worden en de duur van de kritieke ontstekingsperiode verkort wordt. Daarbij vermeldden zij ook dat de inname van omega-3-vetzuren via de voeding in westerse landen grotendeels onder de aanbevolen hoeveelheid ligt. Volgens dit onderzoek kan een geoptimaliseerde status van omega-3-vetzuren in het lichaam nuttig zijn om infectieziekten te voorkomen, waaronder het coronavirus.

Een onderzoek van Rogero et al. (2020) toont aan dat omega-3-vetzuren een ontstekingsremmend effect kunnen hebben, die sommige IC-patiënten met het coronavirus nodig zouden kunnen hebben. Zij concluderen dat de ontstekingsremmende omega-3-vetzuren zouden kunnen bijdragen aan het herstel van patiënten die zijn geïnfecteerd met het coronavirus. In dit geval kan gezonde voeding dus een positief effect hebben op het coronavirus.

Wil je meer omega-3-vetzuren binnenkrijgen via de voeding? Omega-3-vetzuren komen vooral voor in plantaardige oliën zoals lijnzaadolie, walnootolie, hennepolie, koolzaadolie en olijfolie, in noten zoals amandelen, walnoten en hazelnoten, in vette vissoorten zoals haring, zalm, forel, sardines en makreel en in schaal- en schelpdieren.

Het belang van vitamine D

Het onderzoek van Grant et all. (2020) stelt dat vitamine D via verschillende mechanismen het risico op infecties ten gevolge van het coronavirus kan verminderen. Deze mechanismen verlagen en verminderen concentraties van moleculen die de ontsteking door het coronavirus veroorzaken en de bekleding van de longen beschadigt, wat leidt tot longontsteking. Daarnaast kan dit mechanisme zorgen voor toenemende concentraties van ontstekingsremmende moleculen.

Volgends Grant et all. (2020) lieten verschillende observationele en klinische onderzoeken zien dat suppletie met vitamine D het risico op griep verminderde. Ook is volgens hen het feit dat de uitbraak van het coronavirus plaatsvond in de winter (een tijd waarin vitamine D het laagst is) een bewijs, dat de rol van vitamine D bij het verminderen van het risico op het coronavirus, ondersteunt. Net zoals het feit dat het aantal gevallen op het zuidelijk halfrond tegen het einde van de zomer laag was en dat het wetenschappelijk bewezen is dat vitamine D-tekort bijdraagt ​​aan een ‘’acuut respiratory distress syndrome’’, ofwel een levensbedreigende plotselinge ontstekingsreactie in de longen waarbij zich vocht ophoopt dat zuurstofopname bemoeilijkt.

Een ander bewijs voor de relevantie van vitamine D bij het coronavirus volgens Grant et all. (2020) is dat het sterftecijfer toeneemt bij mensen met een hogere leeftijd en bij mensen met meerdere (chronische) aandoeningen. Deze groepen mensen worden namelijk altijd al geadviseerd extra vitamine D te nemen. Volgens Grant et all. (2020), kunnen hogere doses vitamine D nuttig zijn voor de behandeling van mensen die besmet raken met het coronavirus, maar is er nog meer onderzoek vereist. De onderzoeken van Meltzer et all. (2020) bevestigt deze bevindingen.

Hoe behoud je een goede weerstand?

• Eet gezond. Gezonde voeding kan een positief effect hebben op het verloop van het coronavirus.
• Slaap ten minste 7 uur per nacht.
• Vermijd stress.
• Zorg voor voldoende beweging. De norm is 150 minuten per week matig intensief bewegen en twee keer spierversterkende oefeningen.
• Ga elke dag een half uur naar buiten voor de aanmaak van vitamine D.
• Stop met roken.
• Drink zo min mogelijk alcohol.

Wat is een gezonde voeding?

Er zijn veel soorten voedingsmiddelen en -stoffen die belangrijk zijn voor het behouden van een sterk immuunsysteem. In deze maanden is het extra belangrijk om veel groente en fruit te eten. Het beste is om gezond en gevarieerd te eten, zo kom je aan alle goede voedingstoffen. Denk aan vitamines zoals vitamine C, D en E of aan mineralen zoals zink en ijzer. Ook omega 3 vetzuren zijn onmisbaar.

Behoud een goede weerstand door de volgende voedingsadviezen op te volgen:

• Eet elke dag ten minste 250 gram groente en 2 stuks fruit. Dit is goed voor de vezelinname en voor de inname van tal van vitamines en mineralen.
• Eet genoeg vezels door het kiezen van volkoren producten zoals volkorenbrood, -crackers, -couscous, -pasta en zilvervliesrijst.
• Beperk de inname van rood vlees. Vervang vlees af en toe voor vis, peulvruchten noten, eieren of vegetarische producten.
• Eet ten minste één keer per week een portie vette vis zoals zalm, haring, makreel of sardines. Vette vis is rijk aan omega-3-vetzuren.
• Neem elke dag een paar porties magere en halfvolle zuivel, zoals melk, yoghurt en kaas. Zuivelproducten zijn rijk aan eiwitten, calcium, vitamine B2 en B12.
• Eet dagelijks een handje ongezouten noten. Noten leveren ijzer, vitamine E en vitamine B1. Daarnaast zijn noten rijk aan onverzadigde vetzuren.
• Drink voldoende vocht, zoals kraanwater, thee en koffie. Vermijd frisdrank. Vocht is belangrijk voor de toevoer van goede voedingstoffen en de afvoer van afvalstoffen.
• Gebruik zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten, zoals olie, halvarine en vloeibaar bak- en braadvet. Deze bevatten gezonde vetten en zijn rijk aan vitamines A, D en E.
• Eet genoeg, maar wel met mate. Ondervoeding en overgewicht zijn slecht voor de weerstand en verhogen de kans op ernstige klachten bij het coronavirus.

Disclaimer

De meningen over het coronavirus (en voeding) zijn zeer uiteenlopend. Dit artikel is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Er kunnen echter geen rechten aan worden ontleend. Dit artikel is gebaseerd op de feiten uit de wetenschappelijke literatuur. Als je gezondheidsproblemen hebt, verander dan je levensstijl in samenspraak met de huisarts of diëtist. Ook als je vermoedt dat je een vitamine- of mineralentekort hebt, is het belangrijk een afspraak met de huisarts te maken. Ga geen supplementen slikken, zonder eerst goed en betrouwbaar onderzoek te doen. Bedankt voor het lezen en stay safe!

Literatuurlijst

Butler, M. J., & Barrientos, R. M. (2020). The impact of nutrition on COVID-19 susceptibility and long-term consequences. Brain, Behavior, and Immunity.

Grant, W. B., Lahore, H., McDonnell, S. L., Baggerly, C. A., French, C. B., Aliano, J. L., & Bhattoa, H. P. (2020). Evidence that vitamin D supplementation could reduce risk of influenza and COVID-19 infections and deaths. Nutrients, 12(4), 988.

Meltzer, D. O., Best, T. J., Zhang, H., Vokes, T., Arora, V., & Solway, J. (2020). Association of vitamin D status and other clinical characteristics with COVID-19 test results. JAMA network open, 3(9), e2019722-e2019722.

Rogero, M. M., Leão, M. D. C., Santana, T. M., de MB Pimentel, M. V., Carlini, G. C., da Silveira, T. F., … & Castro, I. A. (2020). Potential benefits and risks of omega-3 fatty acids supplementation to patients with COVID-19. Free Radical Biology and Medicine.

Weill, P., Plissonneau, C., Legrand, P., Rioux, V., & Thibault, R. (2020). May omega-3 fatty acid dietary supplementation help reduce severe complications in Covid-19 patients?. Biochimie, 179, 275-280.